سنت «دعوت بقا» در بدخشان

یکی از سنت های مردمی رایج در بدخشان «دعوت بقا»ست که به نام هایی چون «زنده دعوت»، «دعوت صفا»، «دعوت به سوی ابدیت» و... نیز معروف است. «سنت بقا» مراسمی است که با هدف «فناء فی الله» برگزار می شود و کسی که این مجلس برای او برپا می شود، باید زندگی آیندۀ خود را در پرهیزگاری بگذراند. هدف این مقاله معرفی این سنت براساس دست نویس های قدیمی جمع آوری شده از میان اهالی بدخشان است. براساس معلومات رساله ای قدیمی متعلق به حسام الدین سام الدین اف، این سنت به ناصرخسرو نسبت داده شده است. بنابر آنچه در این رساله آمده است، معلوم می شود که «دعوت بقا» چراغ نامۀ مخصوص داشته است. نسخۀ دیگر نه چندان کامل «چراغ نامه» در اختیار سیدمعراج عالم شاه است. دیگر نسخه های معمولاً ناقص «دعوت بقا» فاقد «بیت میدان»- ابیات پندآمیز منسوب به ناصرخسرو در «چراغ نامه»- هستند. هرچند «دعوت بقا» از سال های ۲۰-۳۰ عصر بیست تدریجاً روی به تنزل آورده، چراغ و چراغ نامۀ منسوب به ناصرخسرو تاکنون هم یکی از قدیمی ترین سنت های مذهبی منطقۀ بدخشان به شمار می رود.